In een veranderende wereld is de geloofwaardigheid van Nederland van essentieel belang om effectief buitenlands beleid te kunnen voeren. De beleidsruimte voor internationaal mensenrechtenbeleid wordt beperkt of vergroot door het binnenlandse beleid van vakministeries. Op het onderwerp mensenrechten groeien ministeries bovendien steeds verder naar elkaar toe; handel, ontwikkelingssamenwerking en buitenlands beleid, maar bijvoorbeeld ook onderwijs en buitenlandse zaken of milieu en buitenlandse zaken. Of het nu gaat om de implementatie van verdragen en uitspraken, het ontwikkelen van het gezamenlijke beleid of het opstellen van verdragen, resoluties en verdragsrapportages, voor een effectief mensenrechtenbeleid is het ministerie van Buitenlandse Zaken mede afhankelijk van een goede samenwerking met en uitwisseling van expertise met de verschillende vakministeries.

Wij stellen voor om de interdepartementale coördinatie op het gebied van de mensenrechten te verbeteren. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is trekker op dit dossier, maar op dit moment zijn de officiële kanalen nog veel te beperkt. Concreet vragen wij de minister enig cachet aan het overleg te geven, bijvoorbeeld door een hoge ambtenaar (zoals bijvoorbeeld de Mensenrechtenambassadeur of de Directeur Juridische Zaken) verantwoordelijk te maken voor het voorzitterschap van dit overleg. Tevens vragen wij de minister om te kijken naar best practices in de omringende landen, zoals bijvoorbeeld Finland waar in 2012 een permanente interdepartementale structuur is opgericht (www.om.fi/en/Etusivu/1302674002425).

Versterking zou kunnen resulteren in of bijdragen aan een Nationaal Actieplan zoals aanbevolen in de context van het UPR en door VN-verdragcomités en Europese toezichthoudende instanties. In aanvulling op bestaande overleggen van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zou het interdepartementale overleg een waardevolle partner kunnen zijn voor bedrijven, NGO’s en belangenorganisaties om te spreken over mensenrechten die de grenzen van het ministerie te buiten gaan.

René Rouwette, Netherlands Institute of Human Rights (SIM)
Jasper Krommendijk, Maastricht Centre for Human Rights