Stap 2: ga naar de ballon 'wat vind jij belangrijk?'

De vrijheid van meningsuiting staat wereldwijd onverminderd onder druk. De afgelopen jaren is het aantal landen dat als ‘vrij’ kan worden bestempeld - democratische landen met respect voor de vrijheid van meningsuiting, andere fundamentele vrijheden en onafhankelijke media –stabiel gebleven. Volgens de Amerikaanse NGO Freedom House steeg tussen 1980 en 2000 het aantal ‘vrije’ landen wereldwijd van 33% naar 44%, maar eind 2012 bleef dit steken op 45%.  

We leven in een tijd waarin het beroep van journalist nog nooit zo gevaarlijk is geweest. De laatste 12 jaar zijn meer dan 1100 journalisten en media personeel vermoord en zit er een groeiend aantal journalisten vast voor wat zij schreven of zeiden of omdat ze op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren.

Ook het belang van vrije pers in aanloop naar verkiezingen om te monitoren of deze op een eerlijke en transparante wijze plaatsvinden blijft onverminderd relevant. Het gebeurt nog te vaak dat de pers wordt belemmerd in haar verslaggeving over verkiezingen. 

De opkomst van digitale media en het internet heeft de vrijheid van meningsuiting de laatste tien jaar een nieuwe dimensie gegeven. De rol die internet kan spelen in het mobiliseren van massa’s en het democratisch proces is veelbesproken. De keerzijde van de opkomst van internet voor de vrijheid van meningsuiting is ook evident. Wereldwijd is het aantal veroordeelde en vermoorde bloggers de afgelopen jaren sterk gestegen.

Ondanks dat een wereldwijde meerderheid voorlopig nog offline blijft, anticiperen autocratische landen op de toename van internetgebruik, uit vrees dat de autoriteit en stabiliteit van de staat zal worden aangetast. Dat vertaalt zich ook in bewegingen van landenallianties binnen multilaterale fora als de VN en de OVSE om de vrijheid van meningsuiting op internet in toom te houden. Om meer grip te krijgen op internet ontstaan pacten die internetregulering en staatscontrole in internationale verdragen proberen te legitimeren. Daar tegenover staan landengroepen – zoals de Freedom Online coalitie - die op basis van economische en mensenrechtelijke argumenten juist de decentrale oorsprong, vrije ontwikkeling en zelfregulering van het internet willen bewaken.