ΓΙΑΝ:Ιστορική έρευνα υπό το πρίσμα του ζεύγους διαφωτισμός-μαρξισμός
"Και το τρίτο είναι ότι υπάρχει μία τάση νομίζω, πάλι σε θεωρητικό επίπεδο, να δούμε την ιστορία μας μέσα από το πρίσμα αυτού του μίγματος που έχει γίνει μόνο στην Ελλάδα, του διαφωτισμού με το μαρξισμό. Να το δούμε αυτό το πράγμα, κυρίως δηλαδή να εφαρμόσουμε κριτήρια και αρχές ιστορικής ερμηνείας που έχουν πράγματι δοκιμαστεί στην Ευρώπη και έχουν επιτύχει, να τις εφαρμόσουμε και εδώ. Τι εννοώ. Ας πούμε, δεν είναι δυνατόν να δεις με τα κριτήρια του διαφωτισμού την αναγέννηση του ελληνισμού το ΄21 χωρίς να σταθείς κριτικά στο ρόλο, σε ένα σκοταδιστικό ρόλο του κλήρου. Στη Δύση αυτό το πράγμα είναι αυτονόητο και το ζήσανε. Υπέφεραν αιώνες ολόκληρους από τον κληρικαλισμό και από το σκοταδισμό του κληρικαλισμού. Εδώ υπήρξε τέτοιο πράγμα; Δεν το ερευνούμε, φοβούμαι. Λέω. Και πάλι δε θέλω να μιλώ επιστημονικά διότι δεν ξέρω. Μιλώ καθαρά, διαγράφω τις πιθανότητες. Θέλουμε ντε και καλά να δούμε εφόσον στη Δύση έγιναν διώξεις, πίνακες απηγορευμένων βιβλίων κλπ., πρέπει να γίνανε και εδώ. Εντοπίζουμε ένα φαινόμενο, το μεγεθύνουμε και το προβάλλουμε: ορίστε, κάψανε βιβλία. Δε θίγουμε την κεφαλαιώδη διαφορά, ότι στη Δύση όλα αυτά έγιναν θεσμικά. Υπήρξε index librorum prohibitorum. Στην Ανατολή έγιναν πολλές βρωμιές, πολλές αμαρτίες, πολλά εγκλήματα. Αλλά ήταν, θα έλεγα την έκφραση, ατομικές παρεκτροπές. Δε θεσμοποιήθηκαν ποτέ. Αυτό, η διαφωτιστική ανάγνωση της ιστορίας, φοβούμαι ότι το παρακάμπτει. Εκεί λοιπόν, σ’ αυτές τις τρεις συντεταγμένες, νομίζω ότι κυλάει το πρόβλημα.."